Ana Sayfa

GARİB غريب - GARAİB - GARİBU’L-İSNAD - GARİBU’L-METN - GARİBUN MİN HAZE’L-VECHİ

Kelime olarak ''yabancı, garib, kimsesiz, vatanından uzakta tek başına kalmış kimse'' demektir. Genelde hangi tabakadan olursa olsun bir Ravi'nin tek başına rivayet ettiği Hadis olarak tarif edilmiştir. Bu manada Ferd-i Nisbi'nin öteki adıdır. Sadece bir Ravi tarafından rivayet edilen Hadis, bir benzeri başka Raviler tarafından rivayet edilmediği, yahıd da diğer rivayetler ona aykırı olduğu için tek kalan mamasında Garib ismini almıştır. Çoğulu Garaib gelir.

Et Tibi'ye göre Garib, metin ve isnad yönünden Garib olmak üzere iki kısma ayrılır. Bunlardan birincisine Garibu'l-Metn, ikincisine ise Garibu'l-İsnad adı verilir. Garibu'l-Metn, Ravi'nin metnini rivayet te tek kaldığı bir diğer ifadeyle kendisinden başkası tarafından rivayet edilmemiş metinle gelen; Garibu'l-İsnad ise metni Sahabeden bir grubun rivayet'i olarak bilindiği halde bir başka Ravi'nin bir diğer Sahabiden tek başına rivayet ettiği Hadis tir. (Hulasa, 51).

Hadisçilerin, isnadında teferrüt ederek rivayet ettikleri Sahih Hadisler de Garibu'l-İsnad sayılır. Tirmizi'nin, Süneninde yer yer Garibu'n min hazel vech diye nitelediği Hadisler böyle bir isnad la rivayet edilerek Garib olanlardır.

İbn-i Hacer el-Eskalani'ye göre Garib, Ravi'nin rivayetinde teferrüt ettiği haberdir. Senedin, teferrüdün meydana geldiği yerine göre Garib-i Mutlak ve Garib-i Nisbi kısımlarına ayrılır. (Nuzhe,26). Şu hale göre Garib, Ferd'in diğer adıdır.

Metin yönünden tek olarak rivayet edilmiş, yada isnad'ı tek olan Hadislere de Garib denmiştir. Buna göre Garib, benzeri başka Raviler tarafından rivayet edilmemiş veya isnad yönünden tek kalmış Hadistir. Ravisi metindeki herhangibir ziyade lafzın rivayet inde tek kalmış olmasıda buna dahildir. İmam Malik'in şu Hadis i metindeki ziyade yinünden Garib'e misaldir.

''Hz Nebi s.a.v.: Büyük küçük köle hür bütün Müslümanların Ramazanda fitr sadakasını bir sa' ölçüsü hurma (veya) aynı ölçüde arpa olarak vermelerini emretti.'' (Muvatta,192).

Bu Hadis in metnindeki ''minel Müslimin'' ziyadesinde İmam Malik teferrüt etmiştir. Bu demektir ki, Hadis in İmam Malik ten başka bütün Ravilerinin rivayetlerinde bu ziyade yoktur. Dolayısıyla onun teferrüt ettiği bu fazladan lafızları taşıyan metin Garib tir.

Bir Garib Hadis diğer tarikleriden rivayet edildiği anlaşılırsa Garib olmaktan kurtulur. rivayet tariklerinin sayısına göre 'Aziz' yada 'Meşhur' mertebesine yükselir.

Garib Hadislerin çoğu hüküm yönünden sahih olmamakla birlikte Garabet sıhhate mani olmaz; çünkü Hadis'in sıhhati Ravisinin rivayet'te tek kalmasından çok Sika oluşuna bağlıdır. Buna göre bir Garib Hadis Ravilerinin Adalet ve Zabt durumlarına göre Sahih olduğu gibi Hasen yada Zayıf ta olabilir. Nitekim Buhari ve Müsslim Sahihlerinde pek çok Garib Hadis vardır. el-Bezzar'ın müsnedinde, et-Teberaninin el-Mu'cemu'l-evsat'ı ile el-Mu'cemu's-Sağirinde de hayli Garib Hadis bulunmaktadır. Şu hale göre Garib Hadisler içinde makbul olanları bulunmakla beraber ekserisi zayıftır. Bu sebepten Tabiiler etbau't-Tabin ve daha sonraki nesillerin Hadisçileri Garib Hadis lere pek rağbet etmemişlerdir.

Dikkat: Garib Hadis Zayıf değildir, sadece eğer isnad yada metinde bir sorun olursa kendisini destekleyecek başka bir Hadis bulunamadığı için Zayıf olma ihtimali Aziz yada Meşhur'a göre daha yüksektir.